Όλη η αλήθεια για τη ΔΕΗ

Νίκος Συρμαλένιος

 

Με αφορμή τη συζήτηση των ημερών για την «κατάρρευση» της ΔΕΗ σας ενημερώνουμε συνοπτικά για τα πραγματικά στοιχεία της επιχείρησης

Επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ, ακυρώθηκε ο σχεδιασμός της κυβέρνησης Σαμαρά για τεμαχισμό και πώληση των πλέον κερδοφόρων μονάδων της ΔΕΗ, ο δανεισμός της ΔΕΗ περιορίστηκε πάνω από 1 δισ. ευρώ, οι τιμές του ρεύματος μειώθηκαν κατά 12%, η ενεργειακή φτώχεια άρχισε να υποχωρεί, η ρευστότητα της επιχείρησης ενισχύθηκε με την αποπληρωμή παλαιών οφειλών του Δημοσίου και δρομολογήθηκε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα επενδύσεων σε ΑΠΕ που διασφαλίζει την αναπτυξιακή προοπτική της εταιρείας.
Τα στελέχη της νέας κυβέρνησης ήδη πριν από τις εκλογές ακολουθούσαν μια στρατηγική που τη γνωρίζουν πολύ καλά καθώς την εφάρμοσαν στο παρελθόν (πχ Ολυμπιακή): τη στρατηγική αρχικά της απαξίωσης και κατόπιν του ξεπουλήματος των πιο κερδοφόρων κομματιών της ΔΕΗ.


Αναλυτική τεκμηρίωση υπό μορφή ερωτήσεων/απαντήσεων

[1] Ισχύει η κατηγορία της ΝΔ προς τον ΣΥΡΙΖΑ ότι η κυβέρνηση Σαμαρά παρέδωσε το 2014 μια ΔΕΗ με κέρδη € 90 εκατ. ενώ η κυβέρνηση Τσίπρα έφτασε τη ΔΕΗ το 2018 να έχει ζημιές € 900 εκατ;
Όχι δεν ισχύει. Τα εν λόγω νούμερα είναι σκοπίμως παραπλανητικά καθώς περιλαμβάνουν εφάπαξ επιβαρύνσεις και παραβλέπουν την απόσχιση του ΑΔΜΗΕ από τον όμιλο της ΔΕΗ. Τα πραγματικά νούμερα είναι τα ακόλουθα:
Το 2014 η ΔΕΗ (όμιλος) είχε κέρδη € 91 εκατ.
Από τα € 91 εκατ. κέρδη τα € 70 εκατ. προέρχονταν από τον ΑΔΜΗΕ (τότε 100% θυγατρική της ΔΕΗ). Άρα χωρίς τον ΑΔΜΗΕ τα κέρδη ήταν € 21 εκατ.
Το 2018 χωρίς τις εφάπαξ επιπτώσεις οι ζημιές θα ήταν € 356 εκατ. Αυτό κατατέθηκε επίσημα στη Γ.Σ της ΔΕΗ. Τα «περίφημα» € 900 εκατ. περιλαμβάνουν τη (λογιστική) απομείωση της αξίας ύψους € 243 εκατ. των υπό αποεπένδυση σταθμών Μελίτης και Μεγαλόπολης, καθώς και εφάπαξ επιπτώσεις από προβλέψεις αποζημιώσεων προσωπικού (€ 164 εκατ.), τόκων υπερημερίας (€109 εκατ.) που αμφισβητούνται δικαστικά κ.λπ.
Σημειώνεται ότι μέχρι και το 1^ο εξάμηνο του 2018 η ΔΕΗ ήταν κερδοφόρα. Οι ζημιές εμφανίστηκαν το 2^ο εξάμηνο του 2018 και συνεχίστηκαν το 1^ο 3μηνο του 2019 εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης των τιμών των δικαιωμάτων CO_2, αύξησης της τιμής του Φυσικού Αερίου, αύξησης της ζημιάς λόγω ΝΟΜΕ, αύξησης των εισαγωγών και μείωσης της Υδροηλεκτρικής Παραγωγής λόγω κακής Υδραυλικής χρονιάς. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και η διοίκηση της ΔΕΗ επέλεξαν να μην μετακυλήσουν τις επιπτώσεις αυτές στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

[2] Δηλαδή λέτε ότι επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ δεν αυξήθηκε η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος;
Λέμε ότι επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος μειώθηκε ενώ επί κυβερνήσεως Σαμαρά-Βενιζέλου αυξήθηκε.
Πιο συγκεκριμένα, από το 2011 έως το 2014 υπήρξε αύξηση στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος κατά 118,40-80,45= 37,95 €/MW ή 47,1%. Ενώ η αύξηση από το 2010 μέχρι το 2015 φτάνει το 60%. Από την αύξηση των 37,95 €/MW τα 13,6 €/MW εισπράττονταν από τη ΔΕΗ και τα 24,35 €/MW καταβάλλονταν στους παραγωγούς ΑΠΕ.
Το 2018 η τιμή ηλ. ενέργειας της ΔΕΗ ήταν 84,4 €/MW, μειωμένη κατά 8,7 €/MW ή 9,34% σε σχέση με το 2014. Η τιμή αυτή είναι μέση τιμή και αφορά στο σύνολο των πελατών της ΔΕΗ. Για τους συνεπείς πελάτες η μείωση είναι 15% ενώ για τους μη συνεπείς δεν υπήρξε μείωση). Αντίστοιχα η τιμή του ΕΤΜΕΑΡ ήταν 22,67 €/MW,  μειωμένη κατά 3,63 €/MW ή 13,8% σε σχέση με το 2014. Δηλαδή έχουμε συνολική μείωση περίπου 12%.
Αυτή η μείωση τιμών ήταν συνειδητή κυβερνητική επιλογή ώστε να στηριχτούν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στη δύσκολη οικονομική συγκυρία που τους έφεραν οι παλαιότερες κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Τα στελέχη της νέας κυβέρνησης τηρούν σιγή ιχθύος αναφορικά με τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.

[3] Αν ισχύουν όσα ισχυρίζεστε παραπάνω γιατί η μετοχή της ΔΕΗ και αντίστοιχα η χρηματιστηριακή αξία της από το 2015 μειώθηκε 90% όπως σας καταλογίζει η ΝΔ;
Αυτό κι αν είναι fake news. Στις 23.01.2015 η χρηματιστηριακή αξία της ΔΕΗ, στην οποία τότε ανήκε και ο ΑΔΜΗΕ, ήταν € 1,3 δις, δηλ. τιμή μετοχής 5,6 €, με το δείκτη εταιρειών υψηλής κεφαλαιοποίησης στις 2.539 μονάδες. Την εβδομάδα πριν από τις εκλογές οι μετοχές των ΔΕΗ και ΑΔΜΗΕ αθροιστικά κυμαινόταν στα 4,7€, δηλ. χρηματιστηριακή αξία της τάξης του 1,1 δις!, με το δείκτη εταιρειών υψηλής κεφαλαιοποίησης στις 2.152 μονάδες. Άρα τα περί μείωσης κατά 90% δεν έχουν καμία βάση.
Εδώ όμως ας έχουμε υπόψη ότι στο χρηματιστήριο υπάρχουν συνεχείς διακυμάνσεις στις τιμές των μετοχών και πολλές φορές οι διακυμάνσεις αυτές δεν σχετίζονται με την οικονομική κατάσταση και τις προοπτικές των εταιρειών. Αυτό όμως δεν μπορεί παρά να μας οδηγήσει στα ακόλουθα ερωτήματα: η επιλογή της ΝΔ να θέσει στην κεντρική προεκλογική ατζέντα το ζήτημα της ΔΕΗ και μάλιστα μιλώντας παραπλανητικά για «οικονομική καταστροφή» της εταιρείας βοηθάει τη ΔΕΗ και τη μετοχή της ή τις χαντακώνει και, το κυριότερο, μια τέτοια επιλογή συνιστά υπεύθυνη ή ανεύθυνη πολιτική στάση; είναι ηθική; είναι εν τέλει νόμιμη;

[4] Επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ ακυρώθηκε ο σχεδιασμός της κυβέρνησης Σαμαρά για τη «Μικρή ΔΕΗ». Τα στελέχη της ΝΔ σας καταλογίζουν τα εξής:  «Εάν είχε υλοποιηθεί το μοντέλο της «Μικρής ΔΕΗ», θα είχαν λυθεί τα προβλήματα της αγοράς και η ΔΕΗ θα ήταν σε καλύτερη κατάσταση σήμερα. Η ΔΕΗ θα είχε εισπράξει (εδώ αναφέρονται διάφορα νούμερα) από 1,5 μέχρι 2,5 δις. Το συνολικό όφελος  θα ήταν μέχρι και 4 δις από τις επενδύσεις του αγοραστή της Μικρής ΔΕΗ». Ισχύουν αυτά που σας καταλογίζουν;  
Η Μικρή ΔΕΗ περιλάμβανε πάγια (Σταθμούς και Ορυχεία) λογιστικής (τότε) αξίας 1,53 δις. Είναι γεγονός ότι ο νόμος πρόβλεπε ελάχιστη τιμή πώλησης αυτή της λογιστικής αξίας των παγίων. Ωστόσο αυτό είναι απολύτως θεωρητικό και αμφισβητήσιμο μέχρι πλήρως ουτοπικό!
Το 2014 το μέρος του EBITDA της ΔΕΗ που αντιστοιχούσε στη Μικρή ΔΕΗ δεν ξεπερνούσε τα € 150 εκατ. Είναι γνωστό ότι οι αγορές αυτού του είδους γίνονται σε ύψος το πολύ 5 φορές το EBITDA, που αντιστοιχεί σε € 750-800 εκατ. Μάλιστα λαμβάνοντας υπόψη το ρίσκο της χώρας μας το 2014 και την ανασφάλεια των επενδύσεων, η προσφορά θα ήταν ακόμη μικρότερη, μέχρι και το ύψος του EBITDA.
Πέραν αυτών
α.        Στη Μικρή ΔΕΗ δεν μεταβιβάζονταν τα αναλογούντα δάνεια τα οποία έμεναν στην υπόλοιπη ΔΕΗ. Δηλαδή η υπόλοιπη ΔΕΗ που ήταν το 70% της αρχικής θα είχε το 100% των δανείων, ύψους περίπου 5 δις, με αντίστοιχη κατά 30% των δανείων (1,5 δις) απομείωση της αξίας της. Για να μη γίνει αυτό θα έπρεπε να μεταβιβαστεί στη Μικρή ΔΕΗ το 30% των δανείων, δηλ. 1,5 δις περίπου, όση και η λογιστική της αξία. Αλλά τότε τι τίμημα θα αναμένετο; Και ποιος επενδυτής θα το αναλάμβανε;
β.         Στη Μικρή ΔΕΗ περιλαμβάνονταν Υδροηλεκτρικά, τα οποία αποφέρουν σήμερα ετήσια κέρδη πλέον των € 80-90 εκατ. πολύ περισσότερα από το 2014  λόγω χαμηλής τότε οριακής τιμής.
γ.         Οι επενδύσεις που αναφέρονται αφορούν στην κατασκευή της 2ης Μονάδας του ΑΗΣ Μελίτης. Με τις μετά το 2014 ραγδαίες εξελίξεις σε ότι αφορά στο λιγνίτη κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί (το αντίθετο μάλιστα) ότι κάποιος ιδιώτης θα αποφάσιζε να κατασκευάσει λιγνιτική μονάδα. Ας προστεθεί ότι καμία δυτική τράπεζα δεν χορηγεί δάνεια για τέτοιες επενδύσεις.
δ.         Με τη Μικρή ΔΕΗ προβλεπόταν η μεταφορά του 30% πελατών από τη ΔΕΗ, υποχρεωτικά για 6 μήνες. Οι ίδιοι οι νομικοί που επεξεργάστηκαν το σχήμα αυτό αναγνωρίζουν ότι αυτή η μεταφορά πάσχει συνταγματικά.
ε.         Το όλο σχέδιο ολοκληρωνόταν με την εκχώρηση της υπόλοιπης απαξιωμένης ΔΕΗ σε στρατηγικό επενδυτή!
Συμπέρασμα : Όλα αυτά για τα «πλεονεκτήματα» της Μικρής ΔΕΗ είναι έπεα πτερόεντα. Αντίθετα, η ζημιά για τη ΔΕΗ θα ήταν πολύ μεγάλη. Είναι επιτυχία των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ που το μοντέλο αυτό δεν πραγματοποιήθηκε. Με τη μικρή ΔΕΗ η εταιρεία θα έχανε πολύτιμα περιουσιακά και παραγωγικά κερδοφόρα στοιχεία, με μικρή και αμφισβητήσιμη εφ άπαξ αμοιβή και τεράστιο πλήγμα στη μητρική εταιρεία, που θα οδηγούσε σε αδυναμία λειτουργίας της, δανεισμού, ρευστότητας, κλπ.

[5] Γιατί αντιτίθεστε στην πώληση υδροηλεκτρικών; Πως απαντάτε στην ακόλουθη κριτική; «Η παρωδία με τα ΝΟΜΕ και το τεράστιο κόστος που επωμίζεται σήμερα η ΔΕΗ θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν η κυβέρνηση είχε δεχτεί να βάλει στο πακέτο της πώλησης των λιγνιτικών και υδροηλεκτρικές μονάδες. Εάν η ΔΕΗ έβαζε ένα υδροηλεκτρικό στον διαγωνισμό ισχύος από 150 έως 200 MW, υπολογίζεται ότι θα έχανε έσοδα της τάξης των 20 εκατ. τον χρόνο. Είναι ανοησία να μην πουλούν υδροηλεκτρικά με ετήσια απώλεια εσόδων 20 εκατ. ευρώ ενώ την ίδια στιγμή δέχονται να χάνουν από τις ΝΟΜΕ πάνω από 223 εκατ. ευρώ»
Τα «ΝΟΜΕ» (δημοπρασίες πακέτων ενέργειας) επιβάρυναν τη ΔΕΗ, αλλά ταυτόχρονα συνέβαλλαν στο άνοιγμα της αγορά ενέργειας ειδικά για τους μικρότερους εναλλακτικούς προμηθευτές που δεν είχαν δική τους παραγωγή. Η αρχική απόφαση για το σύστημα των ΝΟΜΕ ελήφθη από την κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ τον Απρίλιο του 2014 (ήταν εισήγηση της ΡΑΕ από το 2013), όταν στην 4^η αξιολόγηση του 2^ου Μνημονίου προβλεπόταν ότι τα ΝΟΜΕ θα εφαρμόζονταν παράλληλα με το σχέδιο της «Μικρής ΔΕΗ». Το ότι τα ΝΟΜΕ προέκυψαν λόγω της κατάργησης του νόμου για τη «Μικρή ΔΕΗ» είναι απολύτως ψευδές!
Τα ΝΟΜΕ προέκυψαν γιατί οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ δεν παρακολούθησαν το ευρωπαϊκό άνοιγμα της αγοράς ενέργειας μέχρι το 2013 και ως εκ τούτου τα ΝΟΜΕ επεβλήθηκαν από την ΕΕ για αυτό το λόγο. Σε κάθε περίπτωση τα ΝΟΜΕ προβλεπόταν να εφαρμοστούν και σε συνδυασμό με το σενάριο της μικρής ΔΕΗ.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πέτυχε το χρονοδιάγραμμα κατάργησης των ΝΟΜΕ παράλληλα με την αποεπένδυση στην λιγνιτική παραγωγή.
Η άποψη ότι η αποεπένδυση των λιγνιτικών θα είχε ολοκληρωθεί εάν περιλάμβανε και υδροηλεκτρικά είναι τουλάχιστον ανεδαφική, αφού λόγω των καταστροφικών επιλογών των προηγούμενων διοικήσεων της ΔΕΗ, τα υδροηλεκτρικά αποτελούν σχεδόν την αποκλειστική κατηγορία ΑΠΕ που διαθέτει η ΔΕΗ και το πλέον κερδοφόρο κομμάτι της.
Η μη ανάπτυξή της ΔΕΗ στον τομέα των ΑΠΕ, την ίδια περίοδο που το ιδιωτικό κεφάλαιο δραστηριοποιήθηκε στον επικερδή αυτόν τομέα, αποτέλεσε στρατηγική επιλογή των προηγούμενων διοικήσεων ώστε η ΔΕΗ να είναι ουραγός στις επενδύσεις ΑΠΕ στην Ελλάδα. Προφανώς οι ιδιώτες επενδυτές επιδιώκουν να συμπεριληφθούν υδροηλεκτρικά στις μονάδες προς αποεπένδυση, αφού θα τους αποφέρουν άμεσο κέρδος, αλλά είναι εξίσου λογικό η ΔΕΗ και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να υπερασπίζονται το δημόσιο χαρακτήρα τους, καθώς επιτελούν σειρά κοινωφελών υπηρεσιών (ύδρευση, άρδευση, αντιπλημμυρική προστασία) παράλληλα με τη συμμετοχή στην παραγωγή ενέργειας.

[6] Τι απαντάται στην κριτική ότι οι κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ έφεραν τη ΔΕΗ ένα βήμα πριν την οικονομική κατάρρευση. Δεν αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα η εταιρεία;
Δεν αρνούμαστε ότι η εταιρεία αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Συνιστά θρασύτητα όμως να μας κατηγορούν τα κόμματα εκείνα που δημιούργησαν στη ΔΕΗ τα οξύτατα προβλήματα που αντιμετώπιζε όταν την παραλάβαμε από την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου.
Τα προβλήματα ρευστότητας στη ΔΕΗ και η αύξηση των ανείσπρακτων λογαριασμών οφείλονται στην επιβολή του χαρατσιού (ΕΕΤΗΔΕ), την αύξηση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας ως 60% την περίοδο 2010-2015 και τη μείωση του εισοδήματος των νοικοκυριών την περίοδο των δύο πρώτων Μνημονίων.
Εμείς παραδίδουμε μια ΔΕΗ με τέτοιον σχεδιασμό που διασφαλίζει τις αναπτυξιακές προοπτικές της. Ειδικότερα, πετύχαμε τα ακόλουθα:
[α] Πετύχαμε εν μέσω σημαντικών πιέσεων, δυσκολιών και συνθηκών ανθρωπιστικής και οικονομικής κρίσης να διατηρήσει η ΔΕΗ σχεδόν το σύνολο του παραγωγικού της δυναμικού και ταυτόχρονα η Επιχείρηση να ασκήσει επιτυχώς τον κοινωνικό της ρόλο, καταπολεμώντας την ενεργειακή φτώχεια  αλλά και να ενισχύσει την οικονομία (κυρίως την βιομηχανική και την αγροτική παραγωγή).
[β] Πετύχαμε να μειώσουμε κατά τουλάχιστον 20% (1 δις ευρώ) το δανεισμό της ΔΕΗ και πετύχαμε την ομαλή της αναχρηματοδότηση.
[γ] Πετύχαμε να σχεδιάσουμε και αρχίσαμε να υλοποιούμε για τη ΔΕΗ μια ισχυρή αναπτυξιακή στρατηγική με:

• σημαντικές επενδύσεις σε ΑΠΕ, ώστε η ισχύς του να 15πλασιαστεί την επόμενη δεκαετία, ώστε η Ελλάδα να φτάσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στις ΑΠΕ
• διείσδυση στα Βαλκάνια με στοχευμένες επενδύσεις σε ΑΠΕ και στο εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας
• δραστηριοποίηση σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες, ξεκινώντας με την είσοδο την αγορά φυσικού αερίου από το Σεπτέμβριο και με έμφαση στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών (όπως οι έξυπνοι μετρητές).

Παράλληλα, προωθήσαμε τον εξορθολογισμό του κόστους λειτουργίας, με δραστική μείωση των ελεγχόμενων λειτουργικών δαπανών μέσω διαρθρωτικών παρεμβάσεων και με γενναία ανανέωση και αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές που αποτελούν σήμερα σημαντικό πρόβλημα για την Επιχείρηση, είναι ήδη σε πτωτική πορεία και η αποκλιμάκωση θα συνεχιστεί, χάρη στην αξιοποίηση σύγχρονων εργαλείων και κυρίως στην ανάκαμψη της οικονομίας και τον περιορισμό της ενεργειακής φτώχειας.

[7] Αν ισχύουν τα παραπάνω, γιατί η ΝΔ σας ασκεί τόσο δριμεία κριτική αναφορικά με τη ΔΕΗ
Διότι η ΝΔ και τα στελέχη της έχουν θέσει σε εφαρμογή μια δοκιμασμένη στρατηγική όσον αφορά τις δημόσιες επιχειρήσεις (την οποία γνωρίζουν πολύ καλά καθώς την έχουν εφαρμόσει και στο παρελθόν): τη στρατηγική αρχικά της απαξίωσης και κατόπιν του ξεπουλήματος. Θυμίζουμε ότι ο κ. Χατζηδάκης αφού πρώτα απαξίωσε πλήρως μετά πώλησε την Ολυμπιακή για ένα ευρώ φορτώνοντας παράλληλα 17.000 υπαλλήλους στο δημόσιο σε αχρείαστες εν πολλοίς ειδικότητες.