Μεταφορικό Ισοδύναμο και Νησιωτικότητα: Από τα λόγια στην πράξη

Μεταφορικό Ισοδύναμο και Νησιωτικότητα:  Από τα λόγια στην πράξη

Η νησιωτικότητα, δηλαδή η ανάγκη εξειδίκευσης της κάθε κυβερνητικής πρακτικής στα νησιά, που επιβάλλεται και από το Σύνταγμα των Ελλήνων, ήταν ένα μόνιμο ευχολόγιο και λαμπερό πυροτέχνημα  του πρότερου κομματικού συστήματος ιδιαίτερα  σε προεκλογικές περιόδους.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, αν και σε εξαιρετικά δύσκολες περιόδους, με αυστηρό δημοσιονομικό πλαίσιο, περιορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης και ευελιξίας, από τη πρώτη στιγμή έδειξε ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον και δεν έμεινε στα λόγια.
Αποφασιστικό  και  στρατηγικό βήμα  προς αυτή την κατεύθυνση, την προώθηση της νησιωτικότητας, ήταν η νομοθέτηση και η εφαρμογή του Μεταφορικού Ισοδύναμου ( Μ.Ι. ) πιλοτικά σε πρώτο στάδιο τον Ιούλιο του 2018 σε 49 νησιά ( μικρά και απομακρυσμένα) και έπειτα από τον Ιανουάριο του 2019 σε όλα τα νησιά ( πλην Κρήτης , Εύβοιας, Λευκάδας).
Τι είναι όμως το μεταφορικό ισοδύναμο; Η φιλοσοφία του  μεταφορικού ισοδύναμου, που αφορά επιβάτες και εμπορεύματα, είναι να  μπορούν οι νησιώτες να απολαμβάνουν τιμές σε προϊόντα και μεταφορές ίδιες με τους κατοίκους της ηπειρωτικής χώρας, μέσω της επιδότησης του κόστους πχ. αν κάποιος πληρώνει εισιτήριο 30 ευρώ για ένα ταξίδι με λεωφορείο προς μια πόλη της ηπειρωτικής χώρας και ένας νησιώτης για να διανύσει την ίδια απόσταση στη θάλασσα πληρώνει 40 ευρώ, τότε θα παίρνει τα επιπλέον 10 ευρώ που αποτελεί τη διαφορά.
Το μεταφορικό ισοδύναμο δεν είναι μια καινοτομία του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε ένα ιδεολόγημα της αριστεράς, πόσο μάλλον ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα όπως χαρακτηριστικά έλεγε σύσσωμη η αντιπολίτευση. Είναι η υλοποίηση ενός οράματος τουλάχιστον είκοσι χρόνων, που εμπνεύστηκαν κυρίως δήμαρχοι απομακρυσμένων και μικρών νησιών, ανάμεσα τους ο αείμνηστος  Τάσος Αλιφέρης δήμαρχος Τήλου και είναι η κυβέρνηση  του ΣΥΡΙΖΑ που αποφάσισε να το νομοθετήσει, να το εφαρμόσει και να το χρηματοδοτήσει από τον κρατικό προϋπολογισμό αρχικά με 60 εκατ. (2018). και έπειτα με 158 εκατ. (2019). Το μεταφορικό ισοδύναμο αποτελεί μια τομή, που σήμερα εφαρμόζεται καθολικά  για τους θαλάσσιες μεταφορές σε όλα τα νησιά (πλην Κρήτης , Εύβοιας, Λευκάδας) – συγκεκριμένα έχουν επιδοτηθεί μέχρι σήμερα  200.000 εισιτήρια , ενώ έχουν δοθεί 9.500 επιδοτήσεις σε νησιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες έχουν λάβει ή αναμένεται να λάβουν πίσω, κατά μέσο όρο, το 43% του μεταφορικού κόστους που έχουν δαπανήσει, δημιουργώντας έτσι ρεαλιστικές συνθήκες αντιστροφής των αρνητικών συνεπειών της Νησιωτικότητας και ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των νησιωτικών προϊόντων (με πρόσφατη τροπολογία θα ενταχθούν και ορισμένες επαγγελματικές δραστηριότητες της Κρήτης με αυξημένα κόστη). Επιπλέον από  αρχές Απριλίου ξεκίνησε πιλοτικά σε 33 νησιά και η εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου και στα καύσιμα, με σκοπό να μειωθεί η τιμή των καυσίμων με στόχο σε κανένα νησί η τιμή να μην ξεπέρνα πάνω από 0,15 λεπτά τη μέση τιμή της Αττικής, που είναι η χαμηλότερη στη χώρα. Τέλος  πρόσφατα ψηφίστηκε και τροπολογία για να εφαρμοστεί το μεταφορικό ισοδύναμο και στις αερομεταφορές.
Το μεταφορικό ισοδύναμο αγκαλιάζεται μέρα με τη μέρα από τους νησιώτες και τις νησιωτικές επιχειρήσεις, παρόλη την προπαγάνδα, την πολεμική που δέχτηκε, αλλά και την αποσιώπηση του από δημάρχους και παράγοντες της αντιπολίτευσης σε ορισμένα νησιά. Ας μην ξεχνάμε εξάλλου, την επαίσχυντη στάση που κράτησαν ΝΔ και ΚΙΝΑΛ που το καταψήφισαν στη Βουλή.   Το μέτρο λειτούργησε με επιτυχία και είναι απλό: κάθε κάτοικος κατόπιν αιτήσεως αποκτά την κάρτα νησιώτη, τον Μοναδικό Αριθμό Νησιώτη (ΜΑΝ), τον οποίο επιδεικνύει κάθε φορά που αγοράζει εισιτήριο και σε σύντομα χρονικό διάστημα του πιστώνεται στο λογαριασμό του η διαφορά, ενώ αντίστοιχα οι επιχειρήσεις γίνονται κάτοχοι ενός Μοναδικού Αριθμού Νησιωτικής Επιχείρησης εισέρχονται στο σύστημα, περνάνε τα παραστατικά τους και έχουν την αντίστοιχη πίστωση.
Προφανώς δεν είναι όλα ρόδινα και αυτό δεν σημαίνει ότι λύθηκαν όλα τα προβλήματα, απλά έγινε η αρχή. Πρώτο και κύριο χρειάζεται μεγαλύτερη χρηματοδότηση ώστε να μπορέσει να γίνει καθολική επέκταση του μέτρου σε όλα τα νησιά, σε όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες και να υπάρξει η δυνατότητα να μπορούν να απολαμβάνουν το μέτρο  και οι μη μόνιμοι κάτοικοι των νησιών, οι επισκέπτες και οι τουρίστες (πρόσφατα βέβαια εντάχθηκαν και οι εκπαιδευτικοί και οι ένστολοι). Προφανώς βέβαια αυτό δεν μπορεί να στηριχτεί μόνο στον κρατικό προϋπολογισμό και θα πρέπει να γίνει ένας ανασχεδιασμός ώστε να μπορέσει να γίνει καθολικό το μέτρο. Επιπλέον έχουν παρατηρηθεί τις πρώτες μέρες αρκετά προβλήματα και άρνηση των επιχειρήσεων να συμμετάσχουν στην εφαρμογή του  μεταφορικού ισοδύναμου στα καύσιμα, στα νησιά που εφαρμόζεται πιλοτικά αλλά για αυτό ακριβώς το λόγο εφαρμόζεται πιλοτικά ώστε να ξεπεραστούν τα όποια προβλήματα προκύπτουν
Το νερό έχει μπει στο αυλάκι  και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύει καθημερινά και στην πράξη, ότι υλοποιεί πολιτικές νησιωτικότητας στην πράξη και όχι απλώς στο επίπεδο διακήρυξης, όπως γινόταν επί πολλά χρόνια.

Το προοδευτικό μέτωπο και το de facto δίλημμα της ηγεσίας του ΚΙΝΑΛΛ

Μας χωρίζουν περίπου 45 μέρες από τις κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις. Ευρωεκλογές, περιφερειακές και δημοτικές εκλογές, παρόλη τη διαφορετικότητα τους, θα αποτελέσουν ένα πραγματικό πλέον βαρόμετρο και για τους πολιτικούς συσχετισμούς στη χώρα μας, που σε μεγάλο βαθμό θα αποτελέσει και τον προπομπό για τις εθνικές εκλογές.
Βεβαίως ο χαρακτήρας κάθε εκλογής έχει πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και προφανώς οι ευρωεκλογές είναι οι πλέον κρίσιμες για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό αυτή καθεαυτή την ύπαρξη της Ευρωπαικής Ένωσης, τουλάχιστον όπως την γνωρίσαμε έως σήμερα, διότι η ενδεχόμενη ενίσχυση ακροδεξιών, ξενοφοβικών και εθνικιστικών δυνάμεων, θα κρίνουν την ίδια την υπόσταση της και τη δυνατότητα της να πραγματώσει το ευρωπαικό όραμα ως οικονομική, κοινωνική και δημοκρατική ολοκλήρωση. Βεβαίως ένα τέτοιο αποτέλεσμα δεν άμοιρο των πολιτικών διαρκούς λιτότητας που επέβαλαν οι ελιτ των τεχνοκρατών του Βερολίνου και των Βρυξελλών απέναντι στους ευρωπαικούς λαούς, τους οποίους αποξένωσαν από κάθε ουσιαστικό κέντρο αποφάσεων.
Φυσικά υπήρξε και η εξαίρεση των χωρών του ευρωπαικού νότου, στην Ελλάδα, στην Πορτογαλλία και στην Ισπανία, που τουλάχιστον οι δύο πρώτες κυβερνώνται τώρα από κυβερνήσεις της ευρύτερης αριστεράς και κατάφεραν παρά τα μνημόνια και τους ασφυκτικούς δημοσιονομικούς περιορισμούς, να φέρουν σημαντικά αποτελέσματα τόσο σε επίπεδο οικονομίας όσο και σε μια σειρά άλλα θέματα όπως στην κοινωνική πολιτική, αλλά και στην εξωτερική πολιτική.
Καταλαβαίνουν λοιπόν οι λαοί αλλά και αρκετά δημοκρατικά κόμματα ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο βρισκόμαστε για πρώτη φορά μετά την ίδρυση της ΕΟΚ και μετέπειτα της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε ένα άκρως κομβικό σταυροδρόμι.
Δυστυχώς ορισμένα από τα κόμματα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), μεταξύ των οποίων και η Ν.Δ. του κ. Μητσοτάκη, αντί να ορθώσουν τείχος απέναντι στον λαϊκισμό και στη μισαλλοδοξία, για ψηφοθηρικούς καθαρά λόγους υιοθέτησαν τις ακροδεξιές ρητορικές και πρακτικές, ωθώντας τον πολιτικό χάρτη ακόμα δεξιότερα και ανοίγοντας τον δρόμο για επικίνδυνα παιχνίδια σε βάρος της δημοκρατίας και της προοπτικής μιας δημοκρατικής και φιλειρηνικής Ευρώπης.
Αντίθετα πολλά κόμματα της οικογένειας του ευρωπαικού σοσιαλιστικού κόμματος, κατανόησαν βαθμιαία ότι η πρόσδεση τους στο άρμα του νεοφιλελευθερισμού, τους αποξενώνει από το εκλογικό τους σώμα, αλλά το χειρότερο τους οδηγεί αναπόφευκτα σε ανιστόρητες συμμαχίες με τη δεξιά, που ως επί το πλείστον διολισθαίνει σε εθνικιστικές λαικίστικες θέσεις, στο όνομα της επιβίωσης της.
Γι’ αυτό και πρώτη φορά η συγκρότηση του προοδευτικού μετώπου από όλες τις προοδευτικές, οικολογικές και αριστερές δυνάμεις προβάλλει ως αδήριτη αναγκαιότητα για την αναχαίτιση της εθνικιστικής Ακροδεξιάς, που μπορεί να ανοίξει εφιαλτικές προοπτικές για την ευρωπαϊκή ήπειρο και όχι μόνο.
Στην Ευρώπη οι σοσιαλιστές-σοσιαλδημοκράτες φαίνεται ότι το έχουν συνειδητοποιήσει και έχουν κάνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της συμμαχίας με την Αριστερά και τους Πράσινους. Αντίθετα, στην Ελλάδα το ΚΙΝ.ΑΛΛ., αντί για αυτή την ιστορική αναγκαιότητα, επιλέγει τον στόχο της «στρατηγικής ήττας του ΣΥΡΙΖΑ», δηλαδή την ανιστόρητη συμμαχία με τη σημερινή ακροδεξιάς στροφής Ν.Δ. Είναι προφανές ότι έτσι κατευθύνεται και στηρίζει απόλυτα τη στρατηγική Μητσοτάκη και τελικά την επιλογή κυβερνητικής συνεργασίας με τη Ν.Δ., αν και εφόσον αυτή στις εθνικές εκλογές έρθει πρώτο κόμμα. Επίσης με την επιλογή αυτή στηρίζει απόλυτα όλη την προσπάθεια παλινόρθωσης στο διεφθαρμένο και διαπλεκόμενο παλαιό καθεστώς, που οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία και την ανυποληψία.
Και εδώ ακριβώς προκύπτει μια τεράστια αντίφαση της ηγεσίας του ΚΙΝΑΛΛ, που σε αρκετές περιπτώσεις, αφενός μεν αναγκάζεται να συνάπτει σε επίπεδο περιφερειακών και δημοτικών εκλογών συμμαχίες με δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ και της ευρύτερης αριστεράς, αφετέρου δε σε πολιτικό επίπεδο ξορκίζει τις συμμαχίες αυτές.
Δημιουργείται de facto ένα δίλημμα στην ηγεσία του ΚΙΝ.ΑΛΛ. Πώς από τη μία πλευρά αποκηρύσσει μετά βδελυγμίας την όποια συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ και από την άλλη αποδέχεται τη βολική στήριξη σε υποψηφίους του δικού του χώρου; Αυτό γίνεται πιο φανερό στις συνεργασίες που έχουν προκύψει σε αρκετές περιφέρειες όπου η αναμέτρηση παίρνει σαφώς και πολιτικό-κομματικό χαρακτήρα, αφού τέτοιο σαφώς έχει προσδώσει και η Ν.Δ., η οποία διατυμπανίζει ότι στόχος της είναι η κατάκτηση όσο περισσότερων περιφερειών γίνεται ως πρόκριμα για τις εθνικές εκλογές. Προφανώς η στρατηγική της οικειοποίησης του όποιου νικηφόρου αποτελέσματος δεν μπορεί εύκολα να σταθεί ανεξαρτήτως αν ο/η επικεφαλής είναι κομματικό στέλεχος ή στον χώρο του ΚΙΝ.ΑΛΛ., ούτε πολύ περισσότερο να δικαιολογήσει τη στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ αφού και με δικές του δυνάμεις θα έχει συντελεσθεί το νικηφόρο αποτέλεσμα.
Κατά συνέπεια και εξ αντικειμένου, οι συμμαχίες αυτές ξεπερνούν τη στρατηγική της ηγεσίας του ΚΙΝ.ΑΛΛ., όσο και αν δεν το θέλει, και εντάσσονται εκ των πραγμάτων σε μια δυναμική ευρύτερων συμμαχιών του προοδευτικού και δημοκρατικού χώρου, που σφυρηλατούν την προοδευτική συμμαχία από τα κάτω, ξεπερνώντας τις όποιες μικροκομματικές επιδιώξεις. Γι’ αυτό, όσο πιο γρήγορα όλοι το αντιληφθούν τόσο ο στόχος για την ήττα της Ακροδεξιάς αλλά και της νεοφιλελεύθερης Δεξιάς θα γίνεται πιο ορατός.
Είμαι πεπεισμένος ότι το λαϊκό ένστικτο των απλών ανθρώπων, που στις πιο δύσκολες συνθήκες της μεταπολεμικής μας ιστορίας κράτησαν τη χώρα όρθια, πρώτον, δεν θα επιτρέψει την παλινόρθωση ενός διαπλεκόμενου καθεστώτος που μας οδήγησε στη χρεοκοπία και, δεύτερον, θα ρυμουλκήσει το σύνολο των αριστερών, προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων στη στρατηγική του προοδευτικού μετώπου που τόσο έχει ανάγκη η χώρα και η Ευρώπη.


Νίκος Συρμαλένιος