Η Γλυπτική τέχνη βρίσκεται στο γονίδιο των Τηνίων ...

Η παράδοση εμφανίζει ως δάσκαλο των Τηνίων γλυπτών της αρχαιότητας τον Φειδία. Αυτό δεν επιβεβαιώνεται από γραπτά κείμενα αλλά δείχνει την ιστορική σχέση των Τηνίων με την γλυπτική.
Ο κατάλογος των Τηνίων γλυπτών από τον 19ο μακρύς και επιβλητικός. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι η γλυπτική τέχνη ήταν το κυρίαρχο «εξαγώγιμο προϊόν» του νησιού , αφού τήνιοι γλύπτες έχουν βάλει την υπογραφή τους σε κοσμικά και-κυρίως- σε εκκλησιαστικά έργα σε ολόκληρη την Ελλάδα, στην Σμύρνη αλλά και σε Βουλγαρία, Ρουμανία καθώς και στη μακρινή Αλεξάνδρεια. 

 Η γλυπτική τέχνη στο νησί φαίνεται ότι βρίσκονταν στο γονίδιο των Τηνίων καθώς μεταφέρονταν από γενιά σε γενιά . Από πατέρα σε γιό αλλά και σε ανίψια και σε εγγόνια. Ονόματα , που επαναλαμβάνονται για περίπου 4 αιώνες δείχνουν ότι αυτό το νησί μπορεί να «γεννά» μεγάλους γλύπτες. Όχι μόνο να γεννά αλλά να βοηθά να μορφωθούν και να αναδειχθούν. Το Ίδρυμα της Ευαγγελίστριας, στήριξε οικονομικά τις σπουδές των περισσότερων από αυτούς και είναι εντελώς φυσιολογική η παρουσία των έργων τους στο μουσείο Τηνίων καλλιτεχνών που συντηρεί. Ο συνδυασμός δεξιοτήτων και μόρφωσης έβγαλε τους κορυφαίους γλύπτες της Ελλάδας.

Το 18ο αιώνα ο υστερνιώτης Ιωάννης Σώχος , ήταν πρωτομάστορας στη Ρουμανία και στην Μητρόπολη της Σόφιας στην Βουλγαρία. Το 1173 ο πρόγονος της μεγάλης οικογένειας των Σώχων υπογράφει το παλαιότερο υπογεγραμμένο μαρμάρινο ανάγλυφο (Αγ. Γεώργιος). Κορυφαίος λαϊκός τεχνίτης ο Πέτρος Μαλακατές ακμάζει Τα παιδιά του ο Ιάκωβος και ο Φραγκίσκος συμμετέχουν το 1862 στην παγκόσμια έκθεση του Λονδίνου. Οι υστερνιώτε αδελφοί Φυτάλη (Γεώργιος και Λάζαρος) προσανατολίζονται στην κατασκευή ανδριάντων και προτομών. Το 1885 συμμετέχουν στην διεθνή έκθεση του Παρισιού και το 1862 στην έκθεση του Λονδίνου. Και η λίστα συνεχίζεται…

Γιός του μαρμαρογύπτη Ζαχαρία Φιλιππότη, ο Λάζαρος . Ξάδελφος των αδελφών Φυτάλη ο υστερνιώτης Γεώργιος Βιτάλης .

Γιός του πρωτομάστορα των μαρμάρινων εργασιών των παλαιών Ανακτόρων του πυργιανού Ιωάννη Καπαριά , ο Γεώργιος Καπαριάς που γεννήθηκε και αυτός στον Πύργο.

Και η κορυφαία προσωπικότητα της γλυπτικής ο Γιαννούλης Χαλεπάς γεννήθηκε στο Πύργο , γιός του μαρμαρογλύπτη Ιωάννη που διατηρούσε εργαστήρια σε Σύρο, Αθήνας Σμύρνη , Βουκουρέστι, Γαλάτσι Ρουμανίας και Πειραιά. Σπουδάζει στο Μόναχο και το 1875 επιστρέφει στην Ελλάδα και το 1878 ολοκληρώνει το πρόπλασμα της Κοιμώμενης. Το 1878, εκδηλώνονται τα πρώτα συμπτώματα της ψυχικής του νόσου και μετά από δέκα χρόνια εισάγεται στο ψυχιατρείο της Κέρκυρας που παρέμεινε έγκλειστος 14 χρόνια. Απομονωμένος στο Πύργο, καπνίζει ασταμάτητα και δουλεύει τον πυλό. Τον ανακαλύπτει το αθηναϊκό κοινό , βραβεύεται από την Ακαδημία Αθηνών και περνά τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην Αθήνα .

Ο στερνότατης Λάζαρος Σώχος , ορφανός από πατέρας σπούδασε με δάσκαλο στον Νικηφόρο Λύτρα στην Σχολή Καλών Τεχνών και το 1885 έφυγε για σπουδές στο Παρίσι. . Το 1891 δουλεύει τον ανδριάντα του Κολοκοτρώνη που βραβεύτηκε στη διεθνή έκθεση του Παρισιού. Ανιψιός , ο Αντώνιος Σώχος πέμπτης γενεάς μαρμαρογλύπτης γεννήθηκε στα Υστερνά , εκλέγεται το 1926 καθηγητής Πλαστικής στην σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠΑ. Γιός του μαρμαρογλύπτη Στρατή Δούκα , ο γεννημένος στον Πύργο Λουκάς Δούκας.

Σημαντικές παρουσίες τον 20ο αιώνας ο Λάζαρος Λαμέρας , ο Νίκος Παρασκευάς, ο Μπάμπης Κρητικός και Πραξιτέλης Ταζνουλίνος.

Η λίστα των τηνίων γλυπτών και μαρμαρογλυπτών περιλαμβάνει δεκάδες που δυστυχώς δεν μπορούν να περιληφθούν σε μία τόσο περιληπτική παρουσίαση.