ΠΑΝΩ ΑΠΟ 155 ΤΟΝΟΙ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ ΘΑ ΑΠΟΡΡΙΦΘΟΥΝ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΕΩΣ ΤΟ 2025

Δυσοίωνες προβλέψεις για ρύπανση των ωκεανών από πλαστικά σκουπίδια

Του Κοσμά Ζακυνθινού
kzakinthinos@pegasus.gr

Οκτώ εκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων, όπως μπουκάλια, σακούλες, παιχνίδια και μικροπλαστικά ρυπαίνουν κάθε χρόνο τους ωκεανούς, με την ποσότητα να καλύπτει μια τεράστια έκταση στο θαλάσσιο περιβάλλον, φτάνοντας σχεδόν 34 φορές όσο το μέγεθος του Μανχάταν. Την ίδια στιγμή, ζοφερό εκτιμάται το μέλλον, καθώς σύμφωνα με τις προβλέψεις έως το 2025 η ρύπανση στους ωκεανούς αναμένεται να ανέλθει στα 17,5 εκατ. ετησίως, αν δεν ληφθούν μέτρα, όπως προειδοποιούν οι επιστήμονες.

Ηδη, οι αυξητικές τάσεις μόλυνσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος βρίσκουν πρόσφορο έδαφος και το τρέχον έτος, καθώς για το 2015 η μελέτη εκτιμά πως 9,1 εκατ. τόνοι πλαστικών θα βρουν τον δρόμο τους προς τις θάλασσες.

Στη νέα έρευνα που διενήργησαν επιστήμονες του αμερικανικού Πανεπιστημίου της Τζόρτζια με επικεφαλής την επίκουρο καθηγήτρια μηχανικής του περιβάλλοντος Τζένα Τζέμπεκ, συνέλεξαν δεδομένα για την παραγωγή και τη διαχείριση απορριμμάτων από 192 χώρες. Στη συνέχεια, οι ερευνητές εκτίμησαν πόσα από αυτά τα απορρίμματα είναι πλαστικά και πόσα βρίσκονται σε απόσταση 30 μιλίων από τις ακτές. Οι προβλέψεις για τη ρύπανση από πλαστικά είναι ιδιαιτέρως δυσοίωνες, καθώς μέχρι το 2025 αναμένεται να έχουν απορριφθεί στις θάλασσες 155 τόνοι πλαστικών.

Μάλιστα, όπως επισημαίνει η επικεφαλής της έρευνας, Τζένα Τζέμπεκ, «η ποσότητα πλαστικών που καταλήγει στους ωκεανούς ισοδυναμεί με πέντε σακούλες σούπερ μάρκετ γεμάτες πλαστικά για κάθε 30 εκατοστά ακτογραμμής στον κόσμο». Οι οκτώ εκατομμύρια τόνοι πλαστικών ετησίως αποτελούν μια μέση εκτίμηση, ενώ εκτιμούν ως ελάχιστη ποσότητα τα 4,8 εκατ. και ως μέγιστη τα 12,7 εκατ. (δέκα έως τριάντα φορές περισσότερα πλαστικά απόβλητα από αυτά που επιπλέουν και έχουν υπολογιστεί σε 245.000 τόνους το πολύ).

Πρόκειται για το 1,5% έως 4,5% της παγκόσμιας παραγωγής πλαστικών και για ένα ποσοστό της τάξης του 15% έως 40% των συνολικών πλαστικών αποβλήτων που δημιουργούνται από τους ανθρώπους κάθε χρόνο. Συνολικά, είκοσι χώρες ευθύνονται για το 83% των πλαστικών αποβλήτων που καταλήγουν στις θάλασσες.

Η Κίνα ευθύνεται για το 25% του συνόλου των πλαστικών που μολύνουν τους ωκεανούς 3,5 εκατομμύρια απορριφθέντες τόνους ανά έτος, με την Ινδονησία, τις Φιλιππίνες, το Βιετνάμ και τη Σρι Λάνκα να βρίσκονται στις επόμενες θέσεις λόγω της εκτεταμένης ακτογραμμής τους. Στον αντίποδα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, παρά τον μεγάλο όγκο πλαστικών σκουπιδιών που παράγουν, χάρη στην ανακύκλωση και τη βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων με 77.000 τόνους ανά έτος, ευθύνονται για ποσοστό μικρότερο του 1% επί του συνόλου. Η ρύπανση των ωκεανών με πλαστικά (τα οποία εμφανίστηκαν στην αγορά στη δεκαετία του 1930) αναδείχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70 και τείνει να εξελιχθεί σε μείζον πρόβλημα για το περιβάλλον, αλλά και τη δημόσια υγεία. Τα πλαστικά είτε επικάθονται στο βυθό είτε διασπώνται σε μικροσκοπικά κομμάτια, τα οποία εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα μέσω των ψαριών με ανεξέλεγκτες και άγνωστες συνέπειες.

Οι μετρήσεις
Ερευνητές διαφόρων ιδρυμάτων στις ΗΠΑ συνεργάστηκαν για να μετρήσουν τη συνολική παραγωγή πλαστικών απορριμμάτων σε 192 παράκτιες χώρες και να εκτιμήσουν πόσα από αυτά μπορεί να καταλήγουν στη θάλασσα.

Η συνολική μάζα των απορριμμάτων που παράγει ο πληθυσμός σε απόσταση μέχρι 50 χιλιόμετρα από τις ακτές εκτιμήθηκε στα 275 εκατομμύρια τόνους. Η ποσότητα αυτή είναι λίγο μικρότερη από την ετήσια παραγωγή πλαστικού σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία ξεπέρασε το 2013 τους 299 εκατομμύρια τόνους -είναι επομένως προφανές ότι το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής καταλήγει στα σκουπίδια σε πολύ σύντομο χρόνο, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τις πλαστικές σακούλες.

Ενα βασικό πρόβλημα που αναδεικνύεται από τη νέα μελέτη είναι ότι περισσότερο από το 99% των πλαστικών που καταλήγουν στη θάλασσα ουσιαστικά αγνοείται, καθώς περυσινή μελέτη εκτιμούσε ότι τα πλαστικά που επιπλέουν στο νερό έχουν μάζα 270.000 τόνους, ενώ μια επίσης περυσινή εκτίμηση έκανε λόγο για μόλις 44.000 τόνους. Ο βασικός λόγος είναι ότι τα πλαστικά διασπώνται σε μικροσκοπικά σωματίδια, τα οποία εντοπίζονται πλέον σε ιζήματα σε όλο τον κόσμο, ακόμα και στους πάγους της Αρκτικής, και δεν αποκλείεται να καταλήγουν στον οργανισμό των ψαριών και άλλων θαλάσσιων ειδών.

Η κατάσταση δεν μπορεί παρά να επιδεινωθεί, όπως προειδοποιεί η νέα μελέτη, προβλέποντας ότι η ποσότητα πλαστικού που καταλήγει κάθε χρόνο στη θάλασσα προβλέπεται να υπερδιπλασιαστεί σε δέκα χρόνια.

Λιγότερα ψάρια περισσότερα πλαστικά

Η εκτεταμένη ρύπανση των ωκεανών έχει ως αποτέλεσμα τα ψάρια να υφίστανται βλάβες στο συκώτι, εμφανίζοντας παράλληλα ασθένειες από τα επικίνδυνα χημικά που βρίσκονται στα μικρά κομμάτια πλαστικού, καθώς νομίζουν ότι είναι τροφή και τα καταπίνουν. Μάλιστα, τα περισσότερα πλαστικά σκουπίδια δεν είναι βιοδιασπώμενα, αλλά αντίθετα διασπώνται σε μικρότερα κομμάτια μέσω μίας διαδικασίας που αποκαλείται φωτοδιάσπαση και προκαλείται από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.

Πρόσφατη έρευνα, την οποία πραγματοποίησαν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, δείχνει ότι αυτά τα συχνά μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού μολύνουν σήμερα τους ωκεανούς και τις ακτές και συχνά καταλήγουν να καταναλώνονται από μία μεγάλη κατηγορία θαλάσσιων ειδών.

Σύμφωνα με την έκθεση, τα ψάρια όταν εκτίθενται σε έναν συνδυασμό πολυαιθυλενίου και χημικών ρυπαντικών ουσιών από το θαλάσσιο περιβάλλον συγκεντρώνουν αυτές τις ουσίες στον οργανισμό τους, γεγονός που προκαλεί βλάβες στο συκώτι τους.

Σχεδόν 280 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού παράγονται σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο και η ποσότητα αυτή αναμένεται να αυξηθεί.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι πλαστικές σακούλες είναι μία από τις κυριότερες αιτίες πρόκλησης αυτού του είδους μόλυνσης των ποταμών και των ωκεανών.

http://www.imerisia.gr