Η Ιστοριά και ο Πολιτισμός των χωριών Πύργος- Πάνορμος

Πότε ακριβώς κτίστηκαν τα χωριά της Κοινότητας Πανόρμου δεν είναι γνωστό. Ο Πύργος, πάντως, φαίνεται να είναι το παλαιότερο. Κρυμμένος ανάμεσα στα
βουνά, τα Μιροβίγλια, την Πατέλα, την Κακή Σκάλα και τον Προφήτη Ηλία, είναι ένα μεσαιωνικό χωριό. Το όνομά του το οφείλει σε ένα βενετσιάνικο πύργο, ο οποίος αναφέρεται σε έγγραφα του 16ου αιώνα.

Η περιοχή Πανόρμου, υπήρξε από τον 18ο αιώνα κυρίως και συνεχίζει και ως σήμερα, το λίκνο της νεοελληνικής καλλιτεχνικής παράδοσης, γλυπτικής, μαρμαρογλυπτικής αλλά και ζωγραφικής και άλλων τεχνών.

Η οικονομική και καλλιτεχνική ακμή του Πύργου και των γύρω χωριών συντελείται και κορυφώνεται τον 18ο και 19ο αιώνα. Τότε ακμάζουν η ναυτιλία και το εμπόριο, αρχίζει η εκμετάλλευση των μαρμάρων της περιοχής (λευκού και πράσινου) και δημιουργούνται τα πρώτα εργαστήρια μαρμαροτεχνίας. 

Μαρμάρινα εκκλησιαστικά έργα, επιβλητικά ηρώα και κάθε λογής επιτύμβια μνημεία, προτομές, ανδριάντες σ’ όλες τις ελληνικές πόλεις αλλά και στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο και Μικρασία είναι κατά το πλείστον έργα έμπνευσης και σμίλης του επώνυμου ή ανώνυμου Εξωμερίτη Τηνιακού καλλιτέχνη και μαρμαροτεχνίτη. 

Ενδεικτικά και μόνο αναφέρουμε ορισμένα ονόματα μεγάλων Πανορμιτών καλλιτεχνών, των γλυπτών Γιαννούλη Χαλεπά, Δημητρίου Φιλιππότη, Γιαννούλη Κουλουρή, Γιάννη Βούλγαρη, Λουκά Δούκα καθώς και των ζωγράφων Νικηφόρου Λύτρα και των γιων του Περικλή και Νικολάου, Γιάννη Γαϊτη (διεθνώς γνωστού με τις πασίγνωστες κατά παράταξη ανδρικές μορφές), Νίκο Κ. Γαϊτη.

Μεταβαίνοντας και στο χώρο της μουσικής σταματούμε σε δύο μόνο ονόματα συνθετών, στον Αριστοκλή Χαλεπά, αδελφό του μεγάλου γλύπτη και στον Νίκο Σκαλκώτα, του οποίου οι παππούδες, από το Μαμάδο, με το επώνυμο Σκαλκώτος, ήταν λαϊκοί οργανοπαίχτες, συνθέτες και μουσικοί αυτοδίδακτοι. 

Πληροφορίες : panormos.gr