Αλλο... Τηνό θαύμα

Από την Σελίδα : 

www.travelstyle.gr

Προπύργιο του θρησκευτικού τουρισμού στην Ελλάδα, καθώς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Παναγιά, συγκεντρώνει πλήθος πιστών από κάθε γωνιά της πατρίδας μας -και όχι μόνο-, παραμένοντας ταυτόχρονα στη σκιά των πιο τουριστικών κυκλαδίτικων νησιών.
Ο νόμος των πιθανοτήτων λέει ότι η αιτία που επισκέπτεται κανείς την Τήνο είναι πιθανότατα ένα τάμα ή μία... λαμπάδα. Εμείς φτάσαμε Ραφήνα, επιβιβαστήκαμε στο ferry, «δέσαμε» στο έξω λιμάνι της Χώρας και δυσκολευτήκαμε ν' απαριθμήσουμε τους λόγους που θα μας ξαναφέρουν εδώ, αφιερώνοντας χρόνο σε χρυσές αμμουδιές όπως η Παχιά Άμμος, σε γραφικά χωριά όπως το Φαλατάδος και το Τριαντάρος, σε λευκούς περιστεριώνες, καλοδιατηρημένους μύλους, σεληνιακά τοπία στη Βωλάξ και γενέτειρες καλλιτεχνών όπως ο Πύργος. Τρεις ημέρες είναι υπεραρκετές για να κάνετε το γύρο του νησιού, φυσικά θεού θέλοντος και καιρού επιτρέποντος...

ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Οι προσευχές μας ευτυχώς εισακούστηκαν, και ο ζωοδόχος ήλιος περιέλουζε το τρίτο μεγαλύτερο Κυκλαδονήσι. Ανάμεσα στην Άνδρο και τη Μύκονο, αυτός ο διόλου στέρφος τόπος ήταν πατρίδα των Πελασγών και των Ιώνων. Αθηναίοι, Μακεδόνες, Πτολεμαίοι και Ρωμαίοι άφησαν εδώ τη σφραγίδα τους, ενώ στους μεταγενέστερους χρόνους, η Τήνος πολιορκήθηκε από Σαρακηνούς πειρατές, για να φτάσει στα χέρια των Ενετών ως κτήση της οικογένειας Γκίζι το 1204. Η πολύχρονη παρουσία τους υπήρξε καθοριστική για τη διαμόρφωση του πολιτιστικού χαρακτήρα του νησιού και την επίδραση του καθολικισμού στον τόπο, όμως Τούρκοι και -για ένα φεγγάρι- Ρώσοι έβαλαν επίσης το δικό τους λιθαράκι στην τηνιακή ιστορία.

Η ΧΩΡΑ

Από την πρώτη στιγμή που πατάς το πόδι σου στην αποβάθρα, νιώθεις ένα artistic ρεύμα να σε διαπερνά... μαζί με το αγιάζι. Αυτή η αίσθηση μάς συντρόφευε και όταν, κινούμενοι βορειοανατολικά κατά μήκος του λιμανιού, αντικρίζαμε τα πρώτα εστιατόρια και cafes στη θέση Παλλάδα, που συνυπήρχαν με πάγκους λαχανικών και φρούτων. Εκεί, ένας δεύτερος «Πέτρος» -πελεκάνος- σε ρόλο ξεναγού μάς «υπέδειξε» το δρόμο για τα κάτασπρα στενοσόκακα της Χώρας. Η γραφικότητα της πρωτεύουσας του νησιού φανερωνόταν στα ανήλιαγα καλντερίμια και τα παλιά σπίτια με τα μπλε πορτοπαράθυρα, άλλοτε σφραγισμένα από την πολυκαιρία και άλλοτε ορθάνοιχτα. Λευκοί κίονες -στη θέση δοκών- θύμιζαν την αρχιτεκτονική του Κάστρου της Σίφνου, σκαλιά έδειχναν το δρόμο για μικρά μαρμάρινα μπαλκόνια στην οδό Αινησίδου Ιστορικού και πολύχρωμες πόρτες στην οδό Αλεξ. Λαγουρού «έπαιζαν» με το φως. Ποδήλατα, μηχανάκια και παιδικές φωνές έσπαγαν τη σιωπή, ενώ η ευωδιά γιασεμιού ανακατευόταν με χρώματα και αρώματα που αναδίδονταν από τα μαγαζάκια της Ν. Γύζη. Αν την ημέρα οι αγορές και οι βόλτες πρωτοστατούσαν στο πρόγραμμα, το βράδυ φανταζόμουν τα παραλιακά cafes και τα κουτούκια της οδού Γάφου που κρύβονταν στα στενά, να παίρνουν τη σκυτάλη για να μας ξεναγήσουν στα μυστικά της τοπικής κουζίνας και διασκέδασης.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΙΣΜΟΣ

Συνεχίζοντας τον περίπατο στη Χώρα, βρέθηκα απέναντι στην εκκλησία της Μαλαματένιας και τον ομώνυμο ναό. Χρειάστηκε να κάνω τον κύκλο του κτηρίου για να εντοπίσω το όνομα, ώσπου βρέθηκα «αντιμέτωπη» με ένα πραγματικό κομψοτέχνημα: τον καθεδρικό του Αγ. Νικολάου. Διακριτά σύμβολα όπως λατινικοί χαρακτήρες αναγεννησιακού τύπου, αναπαραστάσεις των Θείων κ.λπ. παρέπεμπαν στον καθολικισμό. Το αξιοπερίεργο στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι, ενώ πιστεύει κανείς πως η Ορθοδοξία μονοπωλεί το θρησκευτικό αίσθημα του τόπου λόγω της Παναγίας, ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 30% των κατοίκων είναι καθολικοί! Μήπως η Σύρος τείνει να χάσει τα πρωτεία; Ή μήπως επιβεβαιώνεται η άποψη ότι η ενετοκρατία ήταν καθοριστική για την επίδραση του καθολικισμού στη θρησκευτική αντίληψη των Τηνίων;

Ωστόσο, ο ναός της Ευαγγελίστριας είναι αυτός που σήμερα συγκεντρώνει τα φλας της δημοσιότητας, υπό την έννοια ότι οι χριστιανοί που κάθε χρόνο φτάνουν εδώ για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας συρρέουν κατά πλήθη. Το σκηνικό είναι γνώριμο· γονυπετείς πιστοί, χιλιάδες λαμπάδες, χιλιάδες μπουκαλάκια για αγίασμα και εκατοντάδες βαπτίσεις, όλα στο όνομα της μητέρας του Θεανθρώπου. Η εκκλησία χτίστηκε στο σημείο που υπέδειξε η Παναγία ότι βρισκόταν θαμμένο το εικόνισμά της, εμφανιζόμενη σε όραμα της Αγίας Πελαγίας. Δυστυχώς, σήμερα, ακόμα κι αν διανύσετε τη λεωφόρο Μεγαλόχαρης, ακόμα κι αν περιμένετε με τις ώρες στην ουρά για να προσκυνήσετε, δεν θα μπορέσετε ούτε στο ελάχιστο να διακρίνετε τη θεϊκή μορφή που αποτυπώθηκε στο ξύλο κατά τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους, καθώς είναι καλυμμένο από τάματα.

ΠΟΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ

Αν και η Χώρα κέρδισε -δικαίως- αρκετό από το χρόνο μας, σειρά είχαν οι παραλίες και τα χωριά του εσωτερικού. Αφού αφήσαμε πίσω μας το Ηρώο στην κορυφή του λόφου που αγναντεύει πανοραμικά το Μέσα Λιμάνι, πήραμε την απόφαση να εξερευνήσουμε την ακτογραμμή και έτσι μετά από πέντε λεπτά με το αυτοκίνητο προσεγγίζαμε την πρώτη ακρογιαλιά∙ τον Άγιο Φωκά με το χοντρό βότσαλο, που έδινε τη θέση του σε μια μεγάλη αμμουδιά. Ακολουθούσαν ο Άγιος Σώστης και ο Άγιος Ιωάννης στο Πόρτο με θέα στη Δήλο και τη Μύκονο. Μακράν η εντυπωσιακότερη όλων, αλλά εκτεθειμένη στους αέρηδες είναι η Παχιά Άμμος. Όνομα και πράγμα για την καλύτερη, σύμφωνα με μία μεγάλη μερίδα κατοίκων -«αντίζηλος» είναι η Κολυμπήθρα- παραλία της Τήνου, στην οποία θα φτάσετε ακολουθώντας το δρόμο που ξεκινά από το χωριό Τριαντάρος. Το τελευταίο, καλοδιατηρημένο, με όμορφα, τυπικά κυκλαδίτικα σπίτια, ταβέρνες με εξαιρετικές ντόπιες γεύσεις και μύλους που κλέβουν την παράσταση, αποτελεί -μαζί με τα Δυο Χωριά (7 χλμ. από τη Χώρα) αντίκρυ- ένα από τα πιο γραφικά χωριά του νησιού.

ΦΑΛΑΤΑΔΟΣ

Ανηφορίζοντας για τις ομορφιές που κρύβει η Τήνος στο βορρά, θεωρήσαμε απαραίτητη μια στάση στο χωριό Φαλατάδος. Η σιέστα εδώ γίνεται σε οποιοδήποτε σημείο, όπως φάνηκε από τους γέροντες και τις γερόντισσες που ξαπόσταιναν και έκλειναν τα μάτια καθισμένοι σε παγκάκια απέναντι από την εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Λουλουδιασμένα καμπαναριά, φρεσκοασβεστωμένα πλακόστρωτα έτοιμα να καλωσορίσουν το καλοκαίρι και μαραθούνια -τοπικό τυρί- που μαραινόταν στον ήλιο, όλα στοιχεία αυθεντικότητας. Το ένστικτό μας μας οδήγησε μέσω της οδού Πρωταθλητών Αδελφών Δεμέτη στην πλατεία Αναπαύσεως, όμως οι «περιποιημένες» πινακίδες απαιτούσαν να κάνουμε μια παράκαμψη προς το Παλιό Υδραγωγείο (φτιάχτηκε μεταξύ 1750 και 1850), τη λεγόμενη Παλιομάντρα.

ΠΥΡΓΟΣ

Επιστρέφοντας στη Χώρα, κάναμε έναν ανορθόδοξο κύκλο, προκειμένου να γνωρίσουμε το βορειοδυτικό τμήμα του νησιού. Κιόνια, Καρδιανή, Υστέρνια. Σταθμοί στη διαδρομή για τον Πύργο της διανόησης και της τέχνης. Μερικά τρανταχτά ονόματα όπως Γιαννούλης Χαλεπάς, Νικηφόρος Λύτρας, Νικόλαος Γύζης, κ.ά. μαρτυρούν μια κυψέλη πολιτισμού ανάμεσα σε ξερολιθιές, βράχους και στοιχειώδη βλάστηση. Εξαιρετικοί τεχνίτες της πέτρας, μαρμαράδες, γλύπτες, ζωγράφοι και ιστορικοί, άσημοι και διάσημοι έχουν αφήσει το στίγμα τους σε κάθε γωνιά, εκκλησιά και βρύση.

Εισήλθαμε στο μεγαλύτερο χωριό της Τήνου, διασχίζοντας το καλντερίμι που περνά μπροστά από το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών και το σπίτι του Γιαννούλη Χαλεπά. Τα πάντα έμοιαζαν να έχουν ξεπηδήσει από πίνακα ζωγραφικής. Τέλεια αρμονία χρωμάτων και αρχιτεκτονικής, γλυπτά και μαρμάρινες επιγραφές, σκανταλιάρες γυναικείες φιγούρες όπως η Μπιρμπίλω, kinky γοργόνες και ένα νεκροταφείο-κόσμημα με εντυπωσιακές προτομές στην άκρη του οικισμού συνθέτουν το σκηνικό, όπου έζησαν οι «Ιεροφάντες της καλλιτεχνίας» και οι προγενέστεροί τους που σήκωσαν το λάβαρο της Επανάστασης (31/3/1821) πρώτοι, ανάμεσα σε όλους τους νησιώτες των Κυκλάδων. Αφήσαμε την καλλιτεχνική αύρα να μας συνεπάρει και αποφασίσαμε να ενδώσουμε στα καλέσματα των ζαχαροπλαστείων-παντοπωλείων της πλατείας Ηρώων 1821, αν και ο ανταγωνισμός για το καλύτερο γαλακτομπούρεκο και το μελαχροινό (σοκολατίνα) γύρω από τον αιωνόβιο πλάτανο ήταν μεγάλος.

ΒΩΛΑΞ

Αφήνοντας πίσω μας τον Πύργο, απολαύσαμε την πανοραμική θέα στην Πλατιά και τους κολπίσκους, ώσπου το μάτι χάθηκε στη νησίδα Πλανήτης. Προσπεράσαμε το γεμάτο καφενεδάκι της κυρα-Λένης στον Κρόκο, θέλοντας να μάθουμε τα μυστικά της καλαθοπλεκτικής από τους expert παππούδες στη Βωλάξ. Προστατευμένη από στρογγυλούς, μεσαίου μεγέθους ως επί το πλείστον, γρανιτένιους βράχους, η μυθολογία μοιάζει με πραγματικότητα, καθώς λέγεται ότι η σημερινή τοποθεσία του χωριού ήταν το πεδίο όπου έλαβε χώρα η μάχη των Τιτάνων. Οι Τήνιοι δεν πτοήθηκαν, με αποτέλεσμα να χτίσουν τα σπίτια τους ανάμεσά τους. Αυτού του είδους η πρωτοτυπία προσέλκυσε πλήθος τουριστών, οι οποίοι δεν περιορίστηκαν σε απλές διακοπές, αλλά αγόρασαν σπίτια και έμαθαν ελληνικά και καθημερινά επιβεβαιώνουν ότι το νησί είναι ένα από τα πιο όμορφα και ανόθευτα μέρη της πατρίδας μας.