Oι Aνεμόμυλοι στην Τήνο

Η Τήνος αποτελεί ιδανικό µέρος για τη λειτουργία ανεµόµυλων, καθώς οι δυνατοί άνεµοι που
επικρατούν στο νησί είναι ένα σοβαρό πλεονέκτηµα. Έπειτα από επιστηµονική έρευνα διαπιστώθηκε ότι εδώ υπήρχαν περισσότεροι ανεµόµυλοι από όλα τα νησιά των Κυκλάδων. 

Από την περίοδο των προχριστιανικών χρόνων, λειτουργούσαν στο νησί περισσότεροι από 80 ανεµόµυλοι, οι οποίοι άλεθαν το σιτάρι όχι µόνο της Τήνου, αλλά και των γειτονικών νησιών. Κατά τη διάρκεια της Ενετικής κατοχής, οι ανεµόµυλοι πλήθυναν, καθώς το σιτάρι καλλιεργούνταν συστηµατικά για τις ανάγκες του πληθυσµού, που είχε τριπλασιαστεί. Είναι χτισµένοι από ντόπιες πέτρες, σε κορυφές λόφων και σε περάσµατα, ώστε να διευκολύνεται η µεταφορά των σιτηρών από τα γειτονικά χωριά προς το µύλο. 

Το κτίσµα χωρίζεται σε τρεις ορόφους, στον τελευταίο και ψηλότερο από τους οποίους γινόταν το άλεσµα. Τους συναντάµε κατά συστάδες ή µεµονωµένους σε όλο το νησί. Στην περιοχή του χωριού Ιστέρνια υπάρχουν πολλοί συγκεντρωµένοι ανεµόµυλοι, γιατί υπήρχε ανεπτυγµένη αλευροβιοµηχανία λόγω του εµπορίου µέσω του λιµανιού του όρµου του χωριού. Όµως, υπάρχουν και πολλοί άλλοι µύλοι διάσπαρτοι σε όλο το νησί.

Το άλεσµα συνεχίστηκε και κατά την Ελληνική Επανάσταση για την τροφοδοσία των ελληνικών καραβιών, αλλά και µετά. Μάλιστα, η λειτουργία των µύλων ταυτίστηκε µε κάτι καλό, αφού, όταν αυτοί άλεθαν, σήµαινε ότι όλα έβαιναν ευνοϊκά για τον τόπο και την οικονοµία του.

Κατά τη διάρκεια του ∆ευτέρου Παγκοσµίου Πολέµου, οι µυλωνάδες του νησιού µε κίνδυνο της ζωής τους προσέφεραν σηµαντικές υπηρεσίες στον πληθυσµό που υπέφερε από την πείνα, αλέθοντας κρυφά τη νύχτα αλεύρι, για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των ντόπιων. Η πορεία τους συνεχίστηκε µέχρι και τη δεκαετία του ’70, οπότε έκλεισαν οι περισσότεροι. Μέχρι πρόσφατα λειτουργούσε ο τελευταίος εν ζωή µύλος στον Κάµπο, αλλά δυστυχώς έπαψε κι αυτός να λειτουργεί.

Οι λιγοστοί µύλοι που έχουν επιζήσει µέχρι σήµερα, αποτελούν παραδείγµατα της τέχνης και της ικανότητας των ντόπιων τεχνιτών. Όντας πια αποµεινάρια των περασµένων αιώνων, οι ανεµόµυλοι δικαιολογούν τη σύνδεση του νησιού µε τον Αίολο, το θεό του ανέµου.

Οι τηνιακοί ανεµόµυλοι έχουν οκτώ ξύλινες ακτίνες/αντένες, στις οποίες δένονται τα πανιά που προσοµοιώνονται ανάλογα µε την ισχύ του ανέµου. Χρησιµοποιούνται εξολοκλήρου ντόπια υλικά για την κατασκευή τους, εκτός από τη µυλόπετρα που την εισάγουν από τη Μήλο. Το επάγγελµα του µυλωνά ήταν κληρονοµικό.

Οι µυλωνάδες θεωρούνται οι καλύτεροι ερασιτέχνες µετεωρολόγοι. Σαν τους ναυτικούς, γνώριζαν τους αέρηδες στο νησί, κι έτσι, µετά από αρκετή µελέτη, διάλεγαν την ιδανική τοποθεσία για να χτίσουν το µύλο τους. Μάλιστα, για να βαίνουν όλα καλά, προσεύχονταν σε Αγίους, όπως τον Άγιο Νικόλαο το θαλασσινό, Αη Γιώργη, Άγιο Μηνά, και κρεµούσαν τις εικόνες τους σε περίοπτη θέση µέσα στο µύλο, ψηλά στα δοκάρια («τουρλόξυλα»).

Πληροφορίες: www.tinos360.gr